ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΜΑΚΡΑΚΗ
ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΜΑΚΡΑΚΗ [1]
Η, κατά καιρούς, εκλεκτική προβολή του προσώπου του Απ. Μακράκη και η συνακόλουθη αναγωγή του σε πρότυπο «ορθοδόξου μαχητή», δια της σιωπηράς παρακάμψεως των εγνωσμένων πλανών του, οδηγεί μάλλον στην αντίληψι, ότι μπορεί να υπάρξη ορθόδοξος αγωνιστική δράσις ερήμην της εκκλησιαστικής και δογματικής συνειδήσεως. Παραλλήλως, ενδέχεται το ιδεώδες μιας «καθαράς» Εκκλησίας, λόγω της λανθανούσης αυτονομήσεως της ηθικής από την θεολογία, να θέλγη περισσότερον από το όραμα μιας Ορθοδόξου Εκκλησίας. Ας γίνη, λοιπόν, υπό μορφήν ερωτημάτων μία λυπηρά υπόμνησις κάποιων αληθειών:
Δεν είναι άραγε γνωστόν πως, θεμελιώδη προϋπόθεσι της ελληνο-χριστιανικής δράσεως του Απ. Μακράκη αποτελούσε η βαθυτάτη και ακλόνητη πεποίθησίς του ότι είναιθεόθενεκλελεγμένοςνα αναμορφώση «εν Χριστώ πάσαν την επί γης ανθρωπότητα»[2], συνείδησι που του εδραίωσε η τραγική «θεοληπτική» εμπειρία του έτους 1851;[3]. Δεν είναι αυτός πουεκήρυσσεότιδενέχειπλέονανάγκημετανοίας[4], ότι έλαβε «πείραντουέργουτηςθεώσεως»[5], ότι «έχειενεαυτώτοΠνεύματουΘεούκαιλαλείενΠνεύματιΑγίω»;[6]. Ότι η καρδία του είναι «ισόχριστος»[7], και ο ίδιοςκατάπάνταόμοιοςμετονΧριστόν[8], γι’ αυτό και είναι «απόστολος του Θεού ... αδελφός του Χριστού, καιυιόςτουΘεούκαιτηςΘεονύμφουΜαρίας»;[9]. Ότι είναιομόνοςπραγματικόςδιδάσκαλοςτουΘεούστην εποχή του[10], «οδεύτεροςΗλίαςκαιοδεύτεροςΠρόδρομος»[11], που έχει λάβειαπότονΘεόντηνεντολήκαιεξουσίανα ελέγχη τα πάντα;[12]. Ότι ηεγκατάλειψίςτουεκμέρουςτωνμαθητώντουισοδυναμεί με την εγκατάλειψι του Χριστού και την προσχώρησί τους στο στρατόπεδο του διαβόλου;[13]. Σε αυτόν δεν ανήκει η ανήκουστος απάντησις προς ενισταμένους σε μίαν απόφασί του οπαδούς του ότι: «Υμείςδενείσθεσοφοί, καιεπομένωςδενδύνασθεούτευμείςναμεπείσητε, ότιημάρτησα, ούτεοιάγγελοι, ειμημόνονοΘεόςαμέσως, ειςτονοποίοναποδέχομαιναμετιμωρήση»;[14].
Αυτός, μετά από τόσους αιώνας θεολογικών αγώνων της Εκκλησίας, μετά την αποκρυστάλλωσι και παγίωσι των δογμάτων της, δεν υπεστήριξε με πρωτοφανή εμμονή και άκαμπτη αυτοπεποίθησι τις παλαιές αιρέσεις: «Πρώτον,ότιοάνθρωποςσυνίσταταιεκτριώνουσιών·σώματος, ψυχήςκαιπνεύματος. Δεύτερον, ότιεπλάσθηηψυχήεκτουχοός, καιπάλιναύτηεπιστρέφειειςτονχουν, καθώς και η των κτηνών. Τρίτον,ότιηψυχήτουανθρώπουείναιαδρανήςκαιάλογοςουσία, καιουχίνοεράκαιλογική. Τέταρτον, ότιτοτρίτονσυστατικόντουανθρώπου, είναιαυτότοαίδιονΠνεύματηςΤρισυποστάτουΘεότητος. Και πέμπτον, ότιοΘεάνθρωποςΙησούςήτοατελήςπρο τουβαπτίσματος, καιύστερονετελειοποιήθη...»; (γέρων Δανιήλ Κατουνακιώτης). Αυτός δεν απεφάνθη ότι «οιΠατέρες... εντωπερίψυχήςζητήματιεσφάλησανκαιεπλανήθησαν, μηερμηνεύσαντεςορθώςτηνΑγίανΓραφήν, καιεπομένωςηγνόησαν, προκατειλημμένοιόντες, τηντριμερήτουανθρώπουσύστασιν»[15], ενώ η δική του γνώσις, ως «τελειοτέρα», διέφερε της γνώσεως εκείνων;[16]. Και, όταν το 1878 κατεδικάσθη από την Σύνοδον ως αιρετικός, δεν εκαυχάτο ότι «ηΟρθόδοξοςπίστιςκρατείταισήμερονπαράτωνδύοΣυλλόγων, τουΘρησκευτικούκαιτουΠολιτικού, οίτινεςείναιοιδύομάρτυρεςτηςαληθείας(πρβλ. Αποκ. ια΄3)·ηδενομιζομένηΙεράΣύνοδος... τηνμενδιδασκαλίαντουΑγίουΠνεύματοςπερίτηςτρισυνθέτουσυστάσεωςτουανθρώπουκατεδίκασενωςαίρεσιν, τηνδεσκότιονκαιαμάρτυρονετεροδιδασκαλίαν... περίτουδισυνθέτουσυνιστάωςδόγμαπίστεως...»;[17].
Αλλά και όσον αφορά στηνεκθειαζομένηαντισιμωνιακή του δράσι, η οποία, όπως εγκαίρως επεσήμανε ο αείμνηστος Γέρων Δανιήλ Κατουνακιώτης, «ενέσπειρεντοπρος άπανταςενγένειτουςτεΑρχιερείςκαιλοιπούςΚληρικούς, άσπονδονμίσος», τι έχει αυτή να εμπνεύση σήμερα, όταν αποδεδειγμένως συνυφαίνετο με την διάχυτη στον κύκλο του πεποίθησι, ότι η αληθής Εκκλησία είναι η «νυνδιωκομένη» στο πρόσωπό του, η οποία αποκαλύπτεται «ουκαπότίτλωνκαιτύπωνκαισυμβόλωνκαιαξιωμάτωνεξωτερικών, αλλ’ απόλογικότητοςκαιηθικότητοςκαιαρετήςτωνταύτηςμελών»;[18]. Αλλά, και με την δημοσία εκπεφρασμένη πίστι του, ότιηχάριςτουΠαναγίουΠνεύματοςδενενεργεί«εις αμαθείς και βεβήλους και εγκληματίας, διότι η παράνομος Ιερωσύνη μεταστρέφει τα Μυστήρια της ζωής εις θανάτου και απωλείας μέσα και όργανα»[19], διο και η ανανέωσις της κατ’ αυτόν «νενεκρωμένης» εκ της σιμωνίας Εκκλησίας θα συνετελείτο «διαποιμένωννέων, λαβόντωντηνχειροτονίανεντωουρανώαπ’ ευθείαςκαιαμέσωςπαράτουΘεού»;[20].
Μία μαχητικότης, λοιπόν, ωρμηθείσα από τέτοιες θεολογικο-πνευματικές προϋποθέσεις, είναι δυνατόν να αξιολογήται ως «ορθόδοξος» και να εγκωμιάζεται σήμερα ως γενομένη δήθεν «για τις αλήθειες του Ευαγγελίου και των Ιερών Κανόνων»; Μήπως, εν τέλει, αντί της επετειακής αναπολήσεως των μαχητικών κατορθωμάτων του Αποστόλου Μακράκη, θα ήταν ωφελιμότερο να διερωτηθή κανείς, πόσον «το άηθες στην Εκκλησία μακρακικόν ήθος», (κατ’ αείμνηστον Θεόκλητον Διονυσιάτην), συνέβαλε στην εκ των έσω αλλοτρίωσι της νεοελληνικής ευσεβείας;
-------------------------------------------------------
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
- Ως βοηθήματα για την συγγραφή του παρόντος άρθρου εχρησιμοποιήθησαν οι εξής μελέτες: α) Λέοντος Μπράνγκ,ΤομέλλοντουΕλληνισμούστονιδεολογικόκόσμοτουΑποστόλουΜακράκη,έκδ. «Αρμός», Αθήνα 1997 [διδακτορική διατριβή]. (Εις το εξής ΛΜ). β) Γέροντος Δανιήλ Κατουνακιώτου,ΚατάαιρετικώνδοξασιώνΑπ. Μακράκη,έκδ. Μοναστικής Αδελφότητος Δανιηλαίων, Άγιον Όρος – Θεσσαλονίκη 1984. (Εις το εξής ΔΚ). γ) Γέροντος Θεοκλήτου Διονυσιάτου,ΑθωνικάΆνθη,τόμ. Α΄, έκδ. Αστέρος, 1962 καιΑθωνικάΆνθη, τόμ. Γ΄, έκδ. «Αστέρος», 1989. (Εις το εξής ΘΔ). δ) «Παπαδιαμαντικά Τετράδια», τεύχ. 2, έκδ. «Δόμος», Αθήνα 1993. (Εις το εξής ΠΤ).
- Μακράκη Απ.,ΗΠόλιςΣιώνηηεπίτηςπέτραςοικοδομηθείσαΕκκλησίαήτοιηανθρώπινοςκοινωνίαενΧριστώ, εν Αθήναις 19672(α΄ έκδοσις στην Κων/πολι 1860), σελ. 15-16. (ΛΜ, 252).
- Μακράκη Απ.,Λόγοιείκοσιθέμαέχοντεςτοέργοντου1821 πως αντάχιστακαικάλλισταειςπέραςέλθοι, εκφωνηθέντεςεντηπλατείατης«Ομονοίας» υπόΑποστόλουΜακράκηαπότης29 Μαίου1866 καιαναδημοσιευμένοιήδηπρος κοινόνφωτισμόνκαιχάριναυτούτουέργουόπεραναστέλλειτωνπολλώνηάγνοια, εν Αθήναις 19652(α΄ αναδημοσίευσις στην Αθήνα 1886 από την εφημερίδα «Δικαιοσύνη», αρ. 1-84 των ετών 1866-67), σελ. 144. (ΛΜ, 250).
- Μακράκη Απ.,ΕρμηνείακατάβάθοςκαιπλάτοςειςταςΠράξειςτωνΑποστόλων(Ωςεδιδάχθηαύτηαπόέδραςκατάτοέτος1877),(ανάτυπον εκ του Θρησκ. Περιοδικού «Φως του Λόγου» των ετών 1921-28), σελ. 38. (ΛΜ, 253).
- Μακράκη Απ.,ΗχριστιανικήφιλοσοφίαηδίκηαναμέσοντηςφιλοσοφίαςτηςΕλλάδοςκαιεκείνηςτωντηςΔύσεωςσχολών,εν Αθήναις 19682(α΄ δημοσίευσις στην εφημερίδα «Λόγος», αρ. 33-72 των ετών 1868-69), σελ. 87. (ΛΜ, 253).
- Μακράκη Απ.,Λογικόςέλεγχοςθωρακωτούτινόςελέγχουσκοτίωςκαιαφανώςδημοσιευθέντος(ΠροςυπεράσπισιντουΘεοκλήτουΒίμπουκατηγορηθέντοςεπίετεροδιδασκαλίααιρέσειτεκαιβλασφημίακαιμηδυνηθέντοςαπολογηθήναι),εν Αθήναις 19642(α΄ έκδοσις στην Αθήνα 1869), σελ. 82. (ΛΜ, 253).
- Μακράκη Απ.,ΑπολογίαΑποστόλουΜακράκηπερίτωνεαυτούαισθημάτων, φρονημάτωνκαιπράξεων, καιιδίωςανάιρεσιςπάντωνόσαοκαθηγητήςΚ. Νεστορίδηςέγραψεκατ’ αυτούκαιτουπερίψυχήςφρονήματοςαυτού,εν Αθήναις 19582(α΄ έκδοσις στην Αθήνα 1873), σελ. 32. (ΛΜ, 253).
- Μακράκη Απ., ένθ’ ανωτ., σελ. 200 · καιΗΠόλιςΣιών..., σελ. 46-47. (ΛΜ, 253).
- Μακράκη Απ.,ΈλεγχοςΕκκλησιαστικήςΙστορίαςΑ. ΔιομήδουςΚυριακού(1898) καιβιβλιοκρισίαΔογματικήςΘεολογίαςΖήκουΡώση(1905). ΙστορικόνκαιδογματικόνφωςυπόΑποστόλουΜακράκη,εν Αθήναις 1949 (αναδημοδίευσις από την εφημερίδα «Λόγος», αρ. 1271-1293 του 1898 και αρ. 1605-1620 του 1905), σελ. 56. (ΛΜ, 253).
- Μακράκη Απ., ένθ’ ανωτ., σελ. 10· και εφημ.«Λόγος», αρ. 1002/15.5.1893, σελ. 3 και αρ. 1004/29.5.1893, σελ. 3 (ΛΜ, 254).
- Μακράκη Απ.,ΕρμηνείατηςΑποκαλύψεωςΙωάννουτουΘεολόγου,εν Αθήναις 19823(α΄ έκδοσις στην Αθήνα 1881), σελ. 479-480. (ΛΜ, 268).
- Εφημερίς«Λόγος»,αρ. 1002/15.5.1893, σελ. 3 και αρ. 1004/29.5.1893, σελ. 3. (ΛΜ, 254).
- Μακράκη Απ.,ΈλεγχοςΕκκλησιαστικήςΙστορίας...,σελ. 77. (ΛΜ, 254).
- Εφημερίς«Αγάπη»,αρ. 63/13.3.1894, σελ. 8. (ΛΜ, 255).
- Μακράκη Απ.,Απολογία, σελ. 201, 203, 208 κ.α. (ΘΔ, Γ΄ 321-322).
- Μακράκη Απ., ένθ’ ανωτ., σελ. 49, 114. (ΔΚ, 37 και ΛΜ, 258).
- Απόφασις της κατά το έτος 1879 συνεδριάσεως των δύο Συλλόγων του Απ. Μακράκη, του θρησκευτικού «Ιωάννης ο Βαπτιστής» και του πολιτικού «Ο Μέγας Κωνσταντίνος», παρατιθεμένη αυτολεξεί εν ΔΚ, 45-46.
- Εφημερίς «Λόγος», αρ. 909/3.8.1891, σελ. 4. (ΠΤ, σελ. 143-144, ένθα παρατίθεται ολόκληρον το άρθρον της εφημερίδος).
- Μακράκη Απ.,ΘείακαιιεράΚατήχησις, καθώςεδιδάχθηυπότουΑγίουΠνεύματοςκαιτωνεπισήμωνΑυτούοργάνωναπότηςημέραςτηςΠεντηκοστήςμέχριτέλουςτωνεπτάΟικουμενικώνΣυνόδων, διδαχθείσαπαραθετικώςκαισυγκριτικώςπρος ταςαντηχήσειςκαιταςπαρηχήσειςτουΔιαβόλου,εν Αθήναις 1885, σελ. 225 (ΔΚ, 95-96).
- Εφημερίς «Λόγος», αρ. 1005. (ΘΔ, 321).
(Πηγή περιοδικό: «Χριστιανική Βιβλιογραφία», φ. 30, Ιαν.-Μαρτ. 2006, σ. 11).
Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ
Read more:http://www.egolpion.net/makrakis.el.aspx#ixzz2jwJ6K4Ta
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου