Η «ΚΕΝΗ» ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ Ο ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Η «ΚΕΝΗ» ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ

Ο ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥΚωνσταντίνου Γρηγοριάδη, καθηγ. Πανεπιστημίου

Από το βιβλίο του «Σχεδίασμα Ορθοδόξου Κατηχήσεως», Αθήνα 2002.

       Σε όλη την ιστορική του πορεία και ανάπτυξη ο άνθρωπος έδειξε την υπεροχή του με τα θαυμαστά επιτεύγματα της επιστήμης. Η συντελεσθείσα διάσπαση της υπάρξεώς του σε ποικίλα επίπεδα (νοησιαρχικό-συναισθηματικό-βουλητικό) εδημιούργησε ένα φοβερό κενό σε ό,τι αφορά την πνευματικότητα της υπάρξεώς του. Δεν αναζήτησε την αιτία των υπαρξιακών «κενών», ούτε και προσπάθησε να τα «γεμίσει» με τις αντίστοιχες όμοιές τους αξίες, π. χ. η υπολειτουργία και δυσλειτουργία του συναισθήματος τον οδήγησε στην σκλήρυνση της καρδιάς του.

Αντί να δέχεται και να εκπέμπει αγάπη, κλείσθηκε στο Εγώ του και απομονώθηκε, ώστε να ακτινοβολεί αντικοινωνικότητα, αντιπάθεια, περιφρόνηση, κακότητα και μίσος για τους άλλους ανθρώπους. Δεν συγκατατέθηκε στα παρουσιαζόμενα αδιέξοδα της ζωής του, ώστε με την αίσθηση της ανεπάρκειας να μετριάσει το Εγώ του. Έτσι να μπορεί να προσφέρει στους άλλους ανθρώπους αναγνώριση της υπάρξεώς τους και καλωσύνη με την αποκατάσταση της επικοινωνίας και της αγάπης. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να γεμίσει το «κενό» της υπάρξεώς του, που διαμαρτύρεται για την αφύσικη πορεία της ακοινωνησίας.
Αντίθετα ο άνθρωπος χρησιμοποίησε την υπεροχή του λογικού του και με τα επιστημονικά του επιτεύγματα προσπάθησε να γεμίσει την ύπαρξή του με την βοήθεια της αποκτήσεως και απολαύσεως των υλικών αγαθών του κόσμου. Όλα αυτά όμως τα χρησιμοποιεί για να στηρίξει την αυτάρκεια του Εγώ και όχι για να προσεγγίσει την αλήθεια των όντων μέσα από την φανέρωση της υπερβατικής αιτίας τους, που είναι η παρουσία του Θεού-Δημιουργού.
Το οντολογικό και πνευματικό μέγεθος της αληθείας των όντων (κτίση-δημιουργήματα) φανερώνει τον δυναμισμό και την αξία του ανθρώπου, που βρίσκεται στην δυνατότητά του να ανυψώνει τα υλικά δημιουργήματα, αλλά και τον εαυτό του στο επίπεδο της ζωής και της κοινωνίας του Θεού-Δημιουργού. Σε μια τέτοια «κατά φύσιν» πορεία του μπορεί ο άνθρωπος να αναζητεί και να χρησιμοποιεί τις φυσικές και βιολογικές του ανάγκες, χωρίς αυτές να τον υποτάσσουν και να συντρίβουν την προσωπικότητά του.

Η χρήση της σωστής ελευθερίας από τον άνθρωπο τον τοποθετεί υπεράνω των αναγκών του, χωρίς όμως και να τις περιφρονεί, αλλά να τις χρησιμοποιεί μέσα στο πλαίσιο της ανυψωτικής και δημιουργικής πραγματικότητος. Με αυτό τον τρόπο ο άνθρωπος γεμίζει την ύπαρξή του με περιεχόμενο και νόημα, γιατί συντελεί στη διαμόρφωση της όλης δημιουργίας και στην πραγματοποίηση του προορισμού του.

Το «κενό» όμως της υπάρξεως δημιουργεί στον άνθρωπο συνείδηση χωρίς περιεχόμενο, που όμως για να επιβιώσει απολυτοποιείται με την προβολή του Εγώ. Και στις περιπτώσεις που το Εγώ αμφιταλαντεύεται λόγω αισθημάτων μειονεξίας, τότε έχουμε αρνησικοσμία και βιασμό της δημιουργίας. Αυτό όμως σημαίνει απόρριψη της «κοσμιότητος» του κόσμου, καταστροφή των αξιών, με πρώτη την άρνηση και την απόρριψη του Θεού-Δημιουργού από τον άνθρωπο.

      Ο μηδενισμός εξ άλλου του ανθρώπου τον οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην «θανάτωση» του Θεού, γιατί δεν θέλει να έχει ενώπιον του το μέτρο της υπερβατικής, αγαπητικής και αιωνίου υπάρξεως, όπως μας την αποκαλύπτει ο Θεός. Εδώ ακριβώς υπάγεται και το προφητικό κήρυγμα του Φ.Νίτσεγια τον «θάνατο» του Θεού, που διαπαιδαγώγησε και διαπαιδαγωγεί μέχρι σήμερα τις γενεές των ανθρώπων, όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά στην οικουμενική διάσταση, που έχει λάβει η διάδοση και επικράτηση του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού.

Σε μια τέτοια κατεύθυνση ο προορισμός του ανθρώπου εξαντλείται στα πλαίσια μιας αποκλειστικής υλικής απολαύσεως και ευημερίας, που δημιουργεί την αυταπάτη μιας οριζόντιας και ποσοτικής παρατάσεως της ζωής με την μορφή της βιολογικής επιβιώσεως. Εδώ υπάγεται το ανθρωπολογικό και υπαρξιακό περιεχόμενο της παραβολής του άφρονος πλουσίου στο Λουκά ιβ' 1621:«ψυχή, έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου».

Τα ψυχικά και πνευματικά «κενά» της υπάρξεως δημιουργούν στον άνθρωπο φόβο και αγωνία. Πρόκειται για δυό ψυχικές καταστάσεις, που προέρχονται εξ ολοκλήρου από το βάθος της υπάρξεως και όχι κατά πρώτιστο λόγο εκ του εξωτερικού περιβάλλοντος του. Η μη αποδοχή αυτής της θεμελιώδους αληθείας από τον άνθρωπο τον οδηγεί σε μιαν εχθρική συμπεριφορά απέναντι στον κόσμο και στους άλλους ανθρώπους, γιατί με την εσφαλμένη γνώμη του νομίζει ότι η ύπαρξη του απειλείται εκ των έξω με κατάρρευση.

Ο άνθρωπος όμως επιθυμεί την διάσωση της υπάρξεώς του, γι' αυτό και οργανώνει τον εαυτό του έναντι της κοινωνίας: α) ως επιθετικός καταστροφέας, τρομοκράτης και αναρχικός και β) ως παθητικός μειονεξίας, που απομονώνεται από τους άλλους, γιατί τους βλέπει ως διαρκή απειλή της υπάρξεώς του (Πρβλ. J. Sartre «οι άλλοι είναι η κόλασή μου»). Προσπαθεί όμως να στηρίξει την κλονιζόμενη ύπαρξή του με την άμετρη, άπληστη και αλόγιστη χρήση και απόλαυση των υλικών αγαθών του κόσμου και με την βοήθεια των τεχνικών και μηχανικών επιτευγμάτων του.

Read more:http://www.egolpion.net/FFA7FAE9.el.aspx#ixzz2k8DHcX1k